Nadmierne zadłużenie, niewypłacalność, upadłość – różne stadia finansowych kłopotów

Trzy pojęcia – nadmierne zadłużenie, niewypłacalność i upadłość, często pojawiają się w kontekście finansowych kryzysów. Ich zamienne stosowanie jest jednak nieprecyzyjne i może być przyczyną nieporozumień, na przykład w kontaktach z wierzycielami. Opisują one trzy, następujące po sobie stadia rozwoju problemów z regulowaniem swoich zobowiązań przez dłużnika.

Nadmierne zadłużenie

Tym terminem określa się sytuację, w której dłużnik nie jest w stanie spłacić całości zobowiązań i dokonywać tych wpłat terminowo. Jest to najczęściej efektem nałożenia się na siebie kilku czynników. Coraz częściej konsumenci zaciągają zbyt dużą liczbę kredytów lub pobierają zbyt dużą kwotę. Dodatkowo sytuację może pogorszyć utrata płynności finansowej spowodowana utratą dochodów lub ich zmniejszeniem. Nadmierne zadłużenie wiąże się najczęściej z faktem, iż po potrąceniu kosztów utrzymania, pozostałe środki nie wystarczają aby spłacić zobowiązania. Aby uniknąć nadmiernego zadłużenia ważne jest racjonalne planowanie domowego budżetu. W przypadku pojawiających się kłopotów ze spłatą zadłużenia warto podjąć kroki, aby nie dopuścić do pogłębiania się kryzysu. Banki często oferują pomoc w podobnych sytuacjach, proponując kredyty konsolidacyjne lub zmianę warunków dotychczasowego kredytu.

Niewypłacalność

W sytuacji, gdy dłużnik na stałe utracił zdolność do regulowania zaciągniętych zobowiązań, możemy mówić o niewypłacalności. Przyjmuje się, że zaległości w płatnościach przekraczają w tym przypadku trzy miesiące, a sytuacja dłużnika nie jest przejawem czasowych kłopotów. Określenie niewypłacalność konsumenta odbywa się w oparciu o badanie jego możliwości płatniczych – nie jest istotna wartości jego majątku porównana z wysokością zaciągniętego długu, ale to, czy na bieżąco dokonuje on wymaganych wpłat.

O niewypłacalności mówi się w kodeksie cywilnym, prawie upadłościowym i naprawczym, kodeksie spółek handlowych, prawie pracy, ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Zawsze jednak pojęcie to ma takie samo znaczenie. W prawie upadłościowym i naprawczym niewypłacalność przedsiębiorcy jest przesłanką ogłoszenia upadłości.

Upadłość

O upadłości możemy mówić dopiero w momencie wydania orzeczenia przez sąd. Droga do ogłoszenia upadłości rozpoczyna się w momencie złożenia przez dłużnika odpowiedniego wniosku. Następnie sąd rozważa, czy spełnione zostały określone w prawie przesłanki i ogłasza upadłość lub oddala wniosek. Jest to dopiero początek długiej drogi do wyjścia z finansowych kłopotów, wraz z ogłoszeniem upadłości ustala się wartość masy upadłościowej oraz formułuje Plan Spłaty Wierzycieli. Dopiero jego wykonanie jest podstawą do oddłużenia, czyli umorzenia części zobowiązań i jest właściwym końcem procesu upadłości konsumenckiej.